Produkt lokalny i rozwój regionu
„Jak optymalnie wyzwolić potencjał regionu w zakresie jego rozwoju z wykorzystaniem żywności wysokiej jakości oraz skracania łańcucha dostaw” - wnioski pokonferencyjne
Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w województwie podlaskim, w ramach inicjatywy Podlaskiego Centrum Produktu Lokalnego, w dniu 22 listopada 2019 r., zorganizował konferencję z udziałem samorządu lokalnego, lokalnych grup działania oraz zespołu Grupy Tematycznej ds. Jakości Żywności działającej przy Zarządzie Województwa Podlaskiego. Zgodnie z zapowiedziami, które padły podczas spotkania, działając również na rzecz wszystkich partnerów i sympatyków PCPL prezentujemy najważniejsze ustalenia, informacje oraz materiały konferencyjne.
1. Trwa ankietyzacja producentów: przypominamy, że w ramach PCPL prowadzona jest ankieta kierowana do producentów (również kandydatów na producentów). Ankieta prowadzona jest na stronie producenci.wrotapodlasia.pl
Według stanu na 3.12.2019 r. ankietę wypełniło 93 producentów. Prezentujemy statystyki odzwierciedlające jej wyniki w kontekście terytorialnym.
Powiat | [% ankiet] | Ilość ankiet | Ilość ankiet w przeliczeniu na 1 gminę* |
siemiatycki | 21,51 | 20 | 2,22 |
hajnowski | 16,13 | 15 | 1,67 |
suwalski | 13,98 | 13 | 1,30 |
białostocki | 21,51 | 20 | 1,25 |
sejneński | 5,38 | 5 | 1,00 |
sokólski | 8,60 | 8 | 0,80 |
bielski | 5,38 | 5 | 0,63 |
augustowski | 3,23 | 3 | 0,43 |
moniecki | 2,15 | 2 | 0,29 |
grajewski | 1,08 | 1 | 0,17 |
wysokomazowiecki | 1,08 | 1 | 0,10 |
kolneński | 0,00 | 0 | 0,00 |
łomżyński | 0,00 | 0 | 0,00 |
zambrowski | 0,00 | 0 | 0,00 |
RAZEM | 93 |
2. Podlaskie Centrum Produktu Lokalnego objęte patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi działa w ścisłej współpracy z lokalnym samorządem (szczebla powiatów, jak i gmin) oraz lokalnymi grupami działania. Przypominamy, że na każdym etapie istnieje możliwość zaktualizowania/ dodania przedstawiciela wskazanego do stałych kontaktów roboczych. Prezentujemy wykaz JST, które wyraziły zainteresowanie inicjatywą PCPL wg stanu na 3.12.2019 [pobierz plik .pdf].
3. PCPL prowadzi działania edukacyjne, których wyrazem jest również strona PCPL.wrotapodlasia.pl, na której producenci mogą zapoznać się z wieloma informacjami nt. różnych aspektów prowadzenia przetwórstwa, działalności produkcyjnej.
4. PCPL uruchamia nową stronę produkty.podlaskie.eu, na której będziemy prezentować producentów lokalnych – o ile wyrażą chęć współpracy wypełniając ankietę dla producentów, będą prowadzić swą działalność zgodnie z obowiązującymi przepisami, jak też jeśli będą mieli rzecz jasna w ofercie produkty o odpowiedniej jakości. Zachęcamy JST, aby docierały do możliwie wielu producentów celem wypełnienia ankiety.
5. Budowanie popytu na produkty lokalne: JST należy uznać za dużego odbiorcę żywności (zakup produktów na potrzeby obsługi urzędów, stołówek przynależnych do podmiotów podległych pod JST, w tym zakup usług gastronomicznych – jak również zakupy prywatne pracowników zatrudnionych w administracji). Dlatego też należy uznać, że rynek ten stanowi potencjał mogący przyczyniać się do rozwijania rynku „produktu lokalnego”. Decyzje podejmowane na szczeblu kierownictwa instytucji, jak też osób biorących bezpośredni udział w opracowaniu specyfikacji w postępowaniach konkurencyjnych.
Dobre praktyki:
Przedszkole Publiczne Nr 8 w Łomży: od 2013 r. placówka uczestniczy w Podlaskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie, czego wyrazem jest również uwzględnienie w diecie wychowanków certyfikowanych produktów ekologicznych. Tym sposobem jeden z rolników uzyskał stabilny zbyt na swoje produkty, tym bardziej, że również rodzice wykonują u niego prywatne zakupy.
Przedszkole nr 5 w Hajnówce: placówka również dąży do wykorzystywania lokalnych produktów w żywieniu (nabiał z OSM Hajnówka, pieczywo i wędliny z lokalnych firm, jabłka i część warzyw z lokalnego gospodarstwa sadowniczego w Lipnie).
Urząd Miejski w Hajnówce: urząd wdraża swą strategię rozwoju marki lokalnej pod hasłem „Duchowa witalność”. Jej wyrazem jest angażowanie, gdzie tylko jest to możliwe produktów lokalnych – w tym m. in. w ramach odbywającego się cyklicznie w lipcu Jarmarku Żubra, lecz również poprzez rodzaj zakupowanych materiałów promocyjnych (tzw. „gadżetów”). Miasto Hajnówka, działając przy współpracy z LGD „Puszcza Białowieska”, dąży do stworzenia stałego, profesjonalnie zarządzanego miejsca sprzedaży produktów lokalnych.
Gmina Kolno: Wójt Gminy Kolno – Pan Józef Bogdan Wiśniewski zasygnalizował, że jest zainteresowany wdrożeniem żywienia powiązanego z systemem rolnictwa ekologii w nowopowstałej placówce przedszkolnej, jeśli tylko uda się znaleźć rolników zainteresowanych stworzeniem systemu dostaw. Uczestnicy konferencji zgodzili się, że temat nie jest prosty, zwłaszcza w kontekście zmieszczenia się w odpowiednich stawkach żywieniowych. PCPL ze swojej strony trzyma kciuki – jeśli ktoś zna rolników potencjalnie zainteresowanych współpracą – również z gmin ościennych – zachęcamy do nawiązywania kontaktów roboczych.
6. Inkubatory kuchenne: jedną z form działania wspieranego zwłaszcza przez lokalne grupy działania są inkubatory kuchenne, które stwarzają odpowiednie warunki higieniczne do wprowadzania do obrotu produktów lokalnych (wytwarzanych np. przez koła gospodyń wiejskich). Nasi eksperci uwzględnili ten rodzaj działalności, której W materiałach konferencyjnych. Temat ten był też badany w ramach środków Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich z inicjatywy lokalnych grup działania. Zachęcamy do zapoznania się ze sprawozdaniem z wizyty studyjnej (realizowanej również w ramach KSOW).
7. Kompetencje JST i rozwój lokalny: działalność samorządu może być kluczowym czynnikiem w zakresie rozwoju lokalnego, w tym również z wykorzystaniem produktów lokalnych. Zachęcamy do zapoznania się z materiałem przygotowanym przez naszych ekspertów nt. formalnej i rzeczywistej roli gminy. Warto zwrócić uwagę na ten punkt np. w kontekście gminy, która mogłaby prowadzić działalność związaną z prowadzeniem uboju na obszarze, gdzie brakuje odpowiednich przedsiębiorstw.
8. Spójna koncepcja rozwoju (ekodystrykty): doświadczenia krajów takich jak Włochy wskazują, że nawet niedostępne, górskie obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania, przy realizowaniu na ich rzecz spójnej polityki rozwoju. Przykładem omawianym na konferencji były ekodystrykty – czyli terytoria dedykowane rozwojowi produkcji ekologicznej. Należy zwrócić uwagę, że we włoskich warunkach obszary dedykowane ekologii powiązane są z możliwościa finansowania, lecz również z takimi zagadnieniami jak zagospodarowanie odpadów. Podejście wydaje się być słuszne również z powodu, że gospodarstwa ekologiczne nie powinny sąsiadować z farmami nastawionymi na wysoką wydajność. Zachęcamy do zapoznania się z materiałami, jak też do obejrzenia filmów dostępnych na stronie wrotapodlasia.pl/dobrepraktyki
9. Finansowanie polityki jakości żywności w nowej perspektywie finansowej: pomimo, że brak jeszcze konkretnych propozycji działań w ramach nowego PROW w debacie publicznej, to nie ulega wątpliwości, że jakość żywności znajdzie w niej poczesne miejsce. Należy też pamiętać, że w nomenklaturze UE „Food Quality Policy” to wsparcie dla żywności regionalnej, tradycyjnej i ekologicznej.
Materiały do pobrania [pliki .pdf]:
1. Zamówienia publiczne w administracji
2. Dobre praktyki
3. Rola samorządu (formalna i rzeczywista)
4. Produkty regionalne i tradycyjne
Relacja z konferencji oraz więcej zdjęć znajduje się również na wrotapodlasia.pl