Rodzinna Niedziela w Skansenie - zwyczaje i tradycje wielkanocne

W dniu 18 kwietnia w godzinach 12.00-16.00 na terenie Białostockiego  Muzeum Wsi, oddziału Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, Instytucji Kultury Województwa Podlaskiego odbyło się pierwsze spotkanie z cyklu Rodzinna Niedziela w Skansenie.  Impreza została zorganizowana dzięki dofinansowaniu Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie we współpracy z Muzeum Podlaskim w Białymstoku.

Celem tego spotkania było przybliżenie uczestnikom zwyczajów i tradycji wielkanocnych ze szczególnym uwzględnieniem plastyki obrzędowej, a także stworzenie mieszkańcom województwa alternatywnej formy spędzenia czasu w gronie najbliższych. Impreza składała się z dwóch części: warsztatów, na których przybyłe rodziny mogły wykonać wspólną palmę wielkanocną oraz integracyjnego ogniska. Warsztaty poprowadzone zostały przez twórczynię ludową - Teresę Szuszko. Przybliżyła ona uczestnikom skomplikowaną i czasochłonną  technikę wyrobu palm kurpiowskich, wykonywanych z wielobarwnych kwiatów z bibuły. Tradycja ta kultywowana jest już tylko przez nieliczne osoby. Przygotowanie jednej palmy wymaga  minimum 2 godzin pracy.

Po warsztatach chętni wzięli udział we wspólnym ognisku, przy którym pieczono kiełbaski.

W międzyczasie najmłodsi korzystali z plenerowej oferty skansenu, bawiąc się na placu zabaw lub wożąc drewnianymi wózkami przygotowanymi przez zakład stolarski  Białostockiego Muzeum Wsi .

Nie ulega wątpliwości, iż  spotkanie, poza poznaniem tradycji regionu, sprzyjało dużej integracji przybyłych rodzin. Uzasadnieniem dla potrzeby organizowania takich imprez jest liczba uczestników tego dnia, która przeszła najśmielsze oczekiwania organizatorów –w spotkaniu wzięło udział aż 165 osób.

Święta Zmartwychwstania Pańskiego to jedno z najważniejszych i najbardziej podniosłych uroczystości w kalendarzu chrzescijańskim. Początkiem obchodów jest Niedziela Palmowa na Białostocczyźnie nazywana też Werbnicą, Verbnbą, czy Kvetną. Na pamiątkę triumfalnego wjazdu Chrystus do Jerozolimy, witanego kwiatami i palmowymi gałązkami, wierni do dziś święcą w kościołach palmy. Jak twierdzi Artur Gaweł: „Jeszcze do lat 70. XX w. palma na Białostocczyźnie składała się z kilku ( najczęściej trzech do pięciu) wierzbowych gałązek związanych ze sobą kolorową wstążką lub paskiem plecionym z wełnianych nici, zwanym krajką lub pajsem. Dodatkowo do gałązek tych przywiązywano niekiedy i inne rośliny, na przykład borówkę, barwinek, widłak lub sztuczne kwiaty z bibuły.”

Często ścinano gałązki wierzbowe, które na dwa tygodnie przed poświęceniem wstawiano do wody, by puściły listki. Współcześnie dużym zainteresowaniem cieszą się zdobione barwionymi, suchymi kwiatami palmy wileńskie lub wykonane z kolorowej bibuły palmy kurpiowskie.

Poświęcone gałązki pełniły znaczącą rolę w lecznictwie ludowym, magii agrarnej i zabiegach magicznych. Wierzono, iż zostawione w domu ochronią jego mieszkańców przed piorunem, pożarem i innymi niebezpieczeństwami, wsadzone w pole będą miały pozytywny wpływ na urodzaj, spożyte uśmierzą ból.

Rodzinna Niedziela w Skansenie to propozycja dla całych rodzin na miłe spędzenie czasu połączone z poznawaniem lokalnych zwyczajów. To też jedna z niewielu okazji do spotkania z ludźmi, którzy na co dzień zajmują się pielęgnacją i kultywowaniem rodzinnych tradycji.